Een paar dagen geleden keek ik samen met mijn dochters naar een uitzending van Glee. Herstellend van een operatie en met niet veel om handen is het innerlijk verzet tegen slap amusement wat minder. Na een paar liedjes viel me op dat de zangstemmen vrijwel identiek klonken, vrij mechanisch, onbezield. Alsof je op een goede installatie mp3-bestanden afspeelt met een lage bitrate. Een woord kwam in me op: 'autotune'.
Autotune is software die wordt gebruikt op vals zingende zangers zuiver te laten klinken, gepopulariseerd door rapper Jay-z die opeens meer bleek te kunnen dan rappen. Op internet zocht ik op de termen 'glee autotune' en landde middenin een debat over deze kwestie. Fans van de serie bleken zich te ergeren aan de klank van de stemmen en stelden zelfs een petitie op naar de makers van het programma om de stemmen van de zangers gewoon op te nemen zoals ze klinken. Ik zat onder de pijnstillers en vond alles best, maar kon me de ergernis aan de uniform klinkende vocalen goed voorstellen.
Twee dagen later zette ik een van de cd’s van een recente Phil Spector box op. Opgenomen in een tijd dat digitaal opnemen van geluid nog in het land der fabels lag verscholen, door een producer breed geëerd vanwege het afwijkende, bijzondere geluidsbeeld van zijn opnamen. De zogeheten wall-of-sound waarbij een liedje op een brede geluidsgolf op je af komt denderen. ‘River deep mountain high’ van Ike & Tina Turner is misschien wel zijn beste nummer, en in ieder geval een mooi voorbeeld van zijn visie. Het nadeel van zo'n zwaar stempel dat op muziek wordt gedrukt is dat liedjes op elkaar gaan lijken, en de specifieke klank en kracht van een liedje, een zanger of band verdwijnt in de mix. Bij het derde liedje van The Best of The Ronettes wierp ik dan ook de handdoek, het uniforme geluidsbeeld werd me te veel.
Toch is Spector een genie en kan een techniek als autotune zinvol worden ingezet, maar alleen op de korte afstand. Tien liedjes achter elkaar is vermoeiend, maar een song te midden van vele geheel anders klinkende kan meteen in het oor springen. Het is dan het visje dat meteen opvalt in de school.
