Het programma Diskotabel was mij al vaker aangeraden, maar het kwam er nooit van om op zondagmiddag af te stemmen op Radio 4. Dat doe ik nog steeds niet, want op die middag wil ik iets anders doen.
Bij het zoeken naar een leuke podcast om te luisteren tijdens mijn dagelijkse wandelingen kwam ik het programma weer tegen - via de mooie NPO Klassiek-app.
Fantastisch.
Ik neem al het lelijks terug dat ik heb gezegd over moderne radio. Nu bestaat Diskotabel al sinds 1982, nauwelijks modern. De uitzending die ik luisterde was die van 23 april, met als gasten dirigent Frans-Aert Burghgraef en zangeres en harpiste Ekaterina Levental. Het begon met wat gezellig geklets over het opnemen van herkenningsmelodieën voor radio en optreden op straat, maar vervolgt al snel serieus met Mozart - symfonie nr. 39. Presentator Lex Bohlmeijer vertelt niet wat er wordt gedraaid. Hiermee laat hij ruimte voor zijn gasten om te reageren, maar ook voor de luisteraars om te gokken wat het zou zijn. Dit spel keert telkens terug in de uitzendingen, soms met verrassend goede herkenningen. Zo herkende Burghgraef aan het geluid in welke zaal de symfonie van Mozart is opgenomen, met welk orkest en dirigent. Maar ook bij andere uitzendingen valt het op hoe goed de panelleden de klassieke wereld kennen.
Fado
In dezelfde uitzending kondigt Bohlmeijer even later aan dat hij een moderne fado gaat laten horen. Na afloop ontspint zich een geestige discussie over het leven dat lijden zou zijn. Levental haalt Callas aan die zou hebben gezegd:
Leven is lijden en iedereen die dit niet aan zijn kinderen vertelt is oneerlijk en wreed.
De fado die Bohlmeijer draait is een bewerking van sede e morte van Carlos Paredes, gespeeld door het Maat Saxophone Quartet, afkomstig van hun nieuwe cd Renascer. Het nummer zit nog dagen in mijn hoofd, waardoor ik meer wil horen van deze cd. Op Spotify en Youtube vind ik muziek en filmpjes, maar ik wil de albums zelf in handen hebben. Het kwartet verkoopt nog niets via Bandcamp, maar wel via hun website. Ik bestel de cd door een mail te sturen en een bedrag over te maken naar de genoemde bankrekening. Zonder vertrouwen geen leven. Een week later belt een enigszins geagiteerde postbode aan met de vraag of deze envelop voor mij is. Linksboven op de envelop staat de naam van de afzender, helemaal rechtsonder staan mijn gegevens. Wie is nu de geadresseerde? Ik weet hoe je je kunt voelen als postbesteller en help hem snel uit zijn verwarring. De rest van de dag speel ik de cd continu in herhaling af. Soms wat uitdagende maar steeds zeer mooie muziek.
Ik kijk nog eens op hun website en zie dat ze binnenkort optreden in de muziekzaal van het Rosa Spier Huis, dat niet ver van mijn huis is. Ik koop meteen twee kaartjes, voor het zeer vriendelijke bedrag van 5 euro per stuk.
Op een zonnige zondagmiddag fietsen we naar het concert. We zijn er veel sneller dan gedacht en drinken nog wat in de mooie tuin van de woon- en werkgemeenschap. Om iets voor drie nemen we plaats in de zaal. Helaas is de zaal niet uitverkocht, maar afgaand op het aantal rollators is de opkomst vanuit het huis goed.
Op het programma staan werken van Albéniz, Grieg en Mendelssohn. Deze stukken zijn gearrangeerd voor saxofoon door Daniel Ferreira, die alt- en sopraansaxofoon speelt bij het kwartet. Voor saxofoon is maar weinig gecomponeerd, dan is het fijn om een arrangeur in je kwartet te hebben.
Na deze klassieke stukken wordt vervolgd met Short Cuts van José Luís Tinoco, een stuk dat Tinico in 2003 voor vier saxofoons componeerde. Als veel moderne muziek is het spannend maar ontbreekt er wat emotie. Dat wordt meer dan goed gemaakt met de laatste twee nummers en de toegift. Het eerbetoon aan gitarist Carlos Paredes geschreven door Alejandro Erlich-Oliva sluit aan bij de twee fado‘s die het kwartet op hun Renascer-album plaatsten. Het werk van Paredes kende ik niet maar luister vooral naar zijn prachtige Sede e morte:
Of het bijna net zo mooie Verdes anos:
Het concert eindigt met Meditando, een fado van Armando Augusto Freire, die door het leven ging als Armandinho. Na dit prachtige nummer danken de muzikanten het publiek, maar na een luid applaus en een voorzichtig geroepen ‘bis’ speelt het kwartet als toegift No teu poema, weer van José Luís Tinoco. Het lied wordt gezongen door altsaxofonist Catarina Gomes, die dat zonder microfoon zuiver en ontroerend doet.
Hoe dit alles ongeveer klonk is na te luisteren op de site van radio 4, maar je kunt er beter live bij zijn, dus check de agenda van het kwartet.
Tijdens de laatste nummers denk ik na over het repertoire van het kwartet. Met deze bezetting en klankkleur zouden ze ook jazz kunnen spelen. Bijvoorbeeld Prima Bara Dubla, het nummer dat Duke Ellington met zijn band speelde op Newport 1958, waar Harry Carney en gast Gerry Mulligan een fraai bariton-duet spelen.
Of een deel uit The River, een van de suites die Ellington schreef.
Met een begaafd arrangeur als Ferreira en een tenor-saxofonist als Pedro Silva in de gelederen moet het voor het Maat-kwartet niet heel lastig zijn om van (een) deze twee een passende bewerking te spelen. Fuse deed het voor met Night Creature, weer een compositie van Ellington.
Gepast
Na afloop als het tijd is voor het kopen van cd’s - ook de debuut-cd Ciudades is een aanrader - en het drinken van een glas wijn, hoor ik een mevrouw een vraag stellen over jazz. Ik haak daarop in en leg mijn Ellington-idee op tafel. Dat de bariton-saxofoniste Mafalda Oliviera wat glazig reageert, is niet verbazingwekkend. Na zulke mooie muziek te hebben gespeeld is het ook niet gepast om over ander repertoire of genres te beginnen. Alsof fado niet rijk genoeg is als bron.
De Diskotabel-uitzending biedt nog een vergelijking van verschillende uitvoeringen van symfonie nr. 15 van Sjostakovitsj, waarna je je onmiddellijk verder wil verdiepen in de uitvoering van het Moskou Philharmonisch Orkest o.l.v. Kirill Kondrashin. Niet mijn favoriete componist, dus dat is knap werk.
