Ik las De zin van muziek van Leo Samama. In dit boek doet Samama een dappere poging om alles wat hij weet en heeft gelezen over muziek samen te vatten in slechts 248 pagina's. Onmogelijk.

"Vertel nu toch verder Leo!", wilde ik hem af en toe aansporen. Als hij bijvoorbeeld aanhaalt dat hij Messiaen heeft vergezeld tijdens een bezoek aan Nederland, stapt hij bij de volgende alinea alweer over op een ander onderwerp, terwijl ik nog alles over dat bezoek wilde weten. Of wanneer hij terloops aanhaalt dat er over dirigenten zoveel anekdotes zijn te vertellen. "Doe het, Leo!", sta ik vertwijfeld in de deuropening terwijl Samama alweer een andere zaal is binnengelopen. Hij weet te veel en kan dat niet kwijt in zo weinig pagina's. In de teksten die hij voor de Matinee schrijft lijkt hij beter in zijn element. Ook daar heeft hij maar een paar pagina's, maar in die ruimte kan hij meestal zijn betoog goed kwijt.

Het ligt ongetwijfeld ook aan de lacunes in mijn kennis dat ik moeite heb hem bij te benen.

Wiens tempo ik wel aan kan is dat van Aaron Copland in What to Listen for in Music. Het boek - een standaardwerk, dat wist u al maar ik nog niet - stond in het lijstje van boeken die Leo Samama aanraadt om te lezen na het uitlezen van zijn boek. Bij Broekmans & van Poppel vond ik een Nederlandse vertaling van A. Teunis, in 1960 verschenen bij Zomer & Keunings. ... Leuk al die ampersands.

Ook in de versleten vertaling is Coplands stijl geestig en glashelder. De componist blijkt een getalenteerd schrijver die goed kan uitleggen waar het om draait in muziek. Ik ben nog niet verder dan pagina 52 (5. De vier elementen van muziek. II Melodie) maar denk nu al meer te weten dan toen ik nog op pagina 7 was.

Samama's boek is anders van inzet. Het houdt het midden tussen een boek als dat van Henkjan Honing Iedereen is muzikaal (Nieuw-Amsterdam, 2009) en dat van Copland. Een uitgever zou hem - samen met een of twee andere musicologen - de ruimte moeten geven om net zo'n lekker dik boek te schrijven als Joseph Kerman en Gary Tomlinson kregen in Listen (Bedford / St Martin's, 2000). Die kregen 440 pagina's plus nog een dvd met voorbeelden. Mazzelaars.

2.10: Lees het verbazingwekkende verhaal over Leo Samama's vader en de link met Johan Polak.